Diyabetli kişilere salgın önerileri
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Betül Uğur Altun, yaşam stillerimizdeki yanlışlıkların diyabete tutulma süratini tanımladığını ifade ederek, “Artık her yere otomobille veya toplu taşıma vasıtalarıyla gidiyoruz. Acıktığımızda bir kutu hazır besin açıp harcıyoruz. Özellikle gençlerimizin elinde enerji dolu meşrubatlar ve kolili barlar var. Tüketemedikleri enerjiyi bu mahsullerle iyice artırıyorlar. Geceleri yatmak yerine bilgisayar veya televizyon başındalar. Devamlı abur cubur yedikleri için de kilo almaları kaçınılmaz oluyor” dedi.
Prof. Dr. Altun, diyabetle alakalı önemli uyarı ve önerilerde bulundu.
Yoğun bakım vaktini uzatıyor
Covid-19 pandemisi ile çaba ettiğimiz bugünlerde diyabetin varlığı ‘gidişat makûslaştırıcı’ olarak kabul ediliyor. Diyabetle beraber bağışıklık sistemi immünite zayıflıyor. Diyabetikler enfeksiyon hastalıklarına daha sarih oluyorlar. Kolay hasta oluyor ve daha güç iyileşiyorlar. Diyabette enfeksiyonlara karşı gözetici olan hücrelerin çalışmaları topallıyor. Mikroplarla savaşın her düzeyi çok daha zorlu oluyor. Hipergliseminin bu gidişatı oluşturduğu düşünülüyor. Enfeksiyonlarla başa çıkmada gözetici hücreler akyuvarlar cılız kalıyor. Akyuvarların virüs, bakteri ve diğer enfeksiyon casuslarını tutup yok etme eforları eksiliyor. Makûs şeker hakimiyetinde korunma hücreleri işlevlerini kaybedebiliyor ve ciddi bağışıklık zayıflaması oluşabiliyor. Diyabette kanser hücresiyle çaba da eş sebeplerle güçleşiyor.
Diyabetlilerde akciğer enfeksiyonlarına daha sık tesadüfülüyor. Zatürre Pnömoni daha sık görülüyor hem de yaşamı tehdit edecek kadar şiddetli olabiliyor. Akciğer veremi de diyabetli hastalarda daha sık, ağır ve atipik meskenli olabiliyor. Ülkemizde verem hastalığı da hiç ender bir gidişat değil. Enfeksiyon beden için bir strestir ve stres hormonlarının yükselmesine yol açıyor. İşte bu hormonlar suratından şeker yükseliyor ve daha güç düşürülüyor. Kısacası enfeksiyon diyabeti, diyabet de enfeksiyonu makûslaştırıyor. Diyabette kan pıhtılaşma bozuklukları, hipertansiyon, kalp yetmezliği gibi meseleler yaşanabiliyor.
Diyabetin varlığı neden ne olursa olsun yoğun bakım vaktini uzatıyor.
Diyabetli hastalara teklifler
Dünyada milyonlarca insanda diyabet sebepli bir sağlık meseleyi kaydolunuyor. Her yıl diyabetle alakalı yeni tertip etmeler, teklifler, rehberler ve ilaçlar sunulsa da diyabet hastalarında bariz ve genel bir iyileşme tespit etilemiyor. Diyabet artık fertsel olduğu kadar cemiyetsel bir hastalık olarak kabul ediliyor. Diyabetli yalnızca kendi mukadderatını yaşamıyor. Çevresindeki fertler ve sonraki jenerasyonlar da bu hastalığın tesirinden hissesini alıyor. Dünyada da genel diyabet yönetimi, cemiyetsel hastalık olması üzerini tasarlanıyor. Ama fertsel eğitim de ehemmiyetini asla kaybetmiyor. Diyabetliler alttaki gidişatlara özellikle dikkat etmeliler.
Diyabetli bir ferdin bağışıklık sistemi aşılara, diyabetik olmayandan daha değişik bir cevap vermiyor. O surattan aşı olabilirler. ‘Diyabetli hastalar devamlı izole yaşamalı’ veya ‘Kolay hastalıklarda geniş tesirli antibiyotik kullanımı lüzumlu’ biçimindeki kanılar yanlış. Diyabetli hastalar elbette kendilerine gözetmeliler. Pandemi sebebiyle kalabalık ve kapalı etraflar yerine sarih havayı seçim etmeliler. El hijyenine özen göstermeliler ve enfeksiyonu olanlarla temaslarında daha dikkatli olmalılar. Beslenme, egzersiz, günlük takip ve rehabilitasyon protokollerine daha çok özen göstermeliler. Diyabetliler her türlü enfeksiyondan kaçınmalılar. Yalnızca Covid-19 değil, idrar yolu enfeksiyonu gibi diğer gidişatlar için de muhtemel olduğunca korunmalılar.