Çin ve Amerika Birleşik Devletleri çekişmesi, yonga savaşı sebebiyle zirve yaptı
Koronavirüs sebebiyle son aylarda otomotiv sektöründe parça ve yonga tedarik meseleleri yaşanıyor ve henüz bu mesele çözülebilmiş değil. Evrensel otomotiv sanayisi, artan harcayıcı arzını karşılamak için yonga ve elektronik parça üreticilerine verdikleri siparişleri artırınca, tedarikteki kasvetler giderek gelişti. Başta Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya’da imal yapan markalar olmak üzere, dünyanın bir hayli ülkesinde otomotiv yapımlarında beceriksiz yonga tedariki sebebiyle kesintiler yaşanıyor. Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasında yaşanan teknoloji çekişmesi, “yonga savaşı” ile doruk noktasına erişti. İki ülke arasında 2019 senesinde Çinli teknoloji firmayı Huawei’ye uygulanan yaptırımlarla dünya gündemine taşınan çekişme, yonga kısıtlamaları ile yine tırmanışa geçti. Anadolu Ajansının haberine göre, bir yarıyıl akıllara niteliksiz mülkler olarak kazınan Çin mülkü ürünler, Çin’in dijital yarıyılda yaptığı atılımların ardından bütün tersi bir likeni oluşturmaya başladı. Nitekim Çin, üstüne yapışıp kalan “niteliksiz ürün üreten ülke” damgasından kurtulmak için açıkladığı “Made in China 2025” tasarısıyla, dünyanın azami teknoloji üreten ülkesi olmayı amaçlıyor. Bir Hayli teknoloji uzmanı, yakın bir gelecekte Çin’in büyük bir efor olacağını öngörüyor. Google’ın çatı firmayı Alphabet’in daha önceki başkanı Eric Schmidt, Çin’in suni zeka alanında en geç 2025’e kadar Amerika Birleşik Devletleri’yi geçmiş olacağını korunuyor. AI Superpowers kitabının yazarı ve Google Çin’in daha önceki başkanı Kai-Fu Lee’ye göre de vaziyet şimdiden Çin’in lehine dönmüş gidişatta. Bundan dört-beş yıl evveline kadar dünyanın en büyük 20 teknoloji firmayı listesinde kendine yer bulamayan Çin’in, şu anda en bedelli 20 işletme listesinde 7 firmayı mevcut. Amerika Birleşik Devletleri ise listeye 9 firmasını sokarken, listedeki en bedelli 5 işletmeye de ev sahipliği yapıyor. Listenin büyük çoğunluğu ise teknoloji firmalarından oluşuyor. Pentagon’dan istifa eden baş yazılım mesulü Nicolas Chaillan’ın Çin’in suni zeka mevzusunda Amerika Birleşik Devletleri’yi geçtiğini söylemesi ise Amerika Birleşik Devletleri tarafından gelen en sansasyonel itiraf olarak dikkatleri çekti. Chaillan, “Çin’e karşı 15-20 sene içinde hiçbir rekabet uğrumuz yok. Şu an bu, bitmiş bir mesele. Bana göre çoktan bitti.” ifadelerini kullanmıştı. İçinde bilgi teknolojilerinin de bulunduğu pek çok alanda Çin’in Amerika Birleşik Devletlerini geçmesi bekleniyor. Yonga ihracatında ise Çin’in sarih ara üstünlüğü dikkati sürüklüyor. Statista bilgilerine göre, içine Tayvan ve Hong Kong’u da alan Büyük Çin göz önüne alındığında 2020 senesinde Çin’in mikroçip ihracatı 400 milyar dolara erişti. 2021 senesinde ise Çin’in ihracatı 522 milyar dolara seviyelerini gördü. Çin listede ilk sırada yer alıyor. Amerika Birleşik Devletleri ise 44 milyar dolar olan 2020 yonga ihracatını 53 milyar dolara çıkardı ve listede 7. sırada yer aldı. Tüm bu büyümelerin ardından Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden, çok ehemmiyetli bir hücumla Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasındaki rekabette efor kaybeden Amerika Birleşik Devletleri teknoloji sektörüne müteveccih ehemmiyetli bir hamle yaptı. Biden, ağustos ayında yerli yarı geçirgen yapımının artırılmasına müteveccih 52,7 milyar dolarlık devlet takviyeyi öngören “Yonga ve Bilim Kanununu” imzaladı. Biden, Amerika Birleşik Devletlerini bilim ve teknoloji alanında Çin ile daha iyi rekabet edeceği bir konuma getirmeyi kasteden kanuna ait, “Yonga sanayisinin geleceği Amerika’da üretilecek.” ifadelerini kullandı. Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasındaki rekabeti bu haftaki rakamına taşıyan The Economist mecmuası ise Çin hükümetinin, yonga yatırımlarına 20 milyar dolarla 2014 senesinde başladığını ve 30 milyar dolar daha yatırım yaptığını yazdı. Mecmuaya göre Çin devleti, aynı zamanda ülkedeki en büyük yatırımcı konumunda. Yaşanan son büyümelerin ardından yonga savaşı sanki en ateşli günlerini yaşıyor. Amerika Birleşik Devletleri yönetimi, Çin’in askeri eforu için gereksinim dinlenen kritik teknolojilere ulaşımını yasaklamak emeliyle gelişmiş yongaların ülkeye ihracatına müteveccih yeni kısıtlamalar getirmesinin ardından iki taraftan değişik hücumlar gelmeye devam ediyor. Amerika Birleşik Devletleri hükümetinin Çin’deki yurttaşlarını belirli bazı yonga fabrikalarında çalışmayı menetmesi sonrasında, Çin merkezli Naura Technology Amerikan yurttaşlarının AR-GE alanındaki çalışmalarını durdurmalarını istedi.